Tong Tong Fair

Tong Tong Fair

door | sep 22, 2022 | Nieuws

Op donderdag 8 september vormde de ondergang van de Van Imhoff onderwerp van gesprek op de Tong Tong Fair in Den Haag. Onderzoekers Maaike van der Kloet en Linda Terpstra werden op het podium in Studio Tong Tong geïnterviewd door Jan Hoffenaar, hoogleraar Militaire Geschiedenis aan de Universiteit Utrecht.

Voor een volle theaterzaal werd gesproken over de Duitse gemeenschap in de jaren 1930, de aanloop tot de ramp, de fatale gebeurtenissen op en kort na 19 januari 1942 en de jarenlange nasleep van de ondergang van de Van Imhoff.

Op een vraag van Hoffenaar wat dit onderzoek nog toe kan voegen aan al die boeken en artikelen die er al over die fatale dag in 1942 zijn geschreven, antwoorden de onderzoekers dat zij de ondergang van de Van Imhoff voor het eerst in een bredere, militaire, politieke, juridische en maatschappelijke context zullen plaatsen. “Wij geven bovendien expliciet aandacht aan de slachtoffers van de ramp en hun nabestaanden”, vertelde Maaike van der Kloet. “Het onderzoek zal afwisselend inzoomen op persoonlijke situaties en vervolgens ‘uitzoomen’ en die gebeurtenissen in een breder perspectief plaatsen. Wie waren deze mannen? Waarom waren zij geïnterneerd? Waar gingen ze heen (en waarom)? En hoe verging het hun gezinnen in en na de oorlog?”

Naast uitgebreid literatuur- en archiefonderzoek in binnen- en buitenland zal er met veel verschillende mensen, zowel nabestaanden als anderen, over de gebeurtenissen worden gesproken. Daardoor zullen nieuwe ideeën, andere inzichten en perspectieven naar voren komen. “We hopen dat de nabestaanden van de slachtoffers dit onderzoek en straks de resultaten ervan als erkenning zullen zien,” vertelde Linda Terpstra. “Dit was mijn (groot-)vader, broer, oom of neef: hij was geen misdadiger, hij was geïnterneerd om zijn Duitse nationaliteit en heeft dat uiteindelijk met de dood moeten bekopen.”

Om de individualiteit van de slachtoffers nog verder te benadrukken is er voor gekozen een digitale herinneringsplek in te richten. Op de website www.van-imhoff.com worden portretten van de slachtoffers geplaatst met een korte biografie. Uiteraard zal het onderzoek zich ook uitstrekken tot Duitsland en Oostenrijk waar ook op traditionele en sociale media aandacht zal worden gegeven aan dit onderzoek in de hoop dat ook daar nabestaanden contact zullen zoeken om hun verhaal te doen.

Aansluitend had het publiek de gelegenheid vragen te stellen aan de onderzoekers.

Curt Winckler

Curt Winckler

door | sep 22, 2022 | Portretten, Test

Curt Winckler werkte op een Duits koopvaardijschip toen de Eerste Wereldoorlog uitbrak. Het schip lag aangemeerd in Surabaya en kon niet meer uitvaren. Na afloop van de oorlog besloot Curt in Nederlands-Indië te blijven en daar een leven op te bouwen. Hij trouwde met Everdina Mol en samen kregen zij drie dochters. Vanwege het huwelijk kregen Everdina en haar kinderen de Duitse nationaliteit. In de jaren die volgden, vervulde Curt meerdere functies. Zo was hij een tijdje boekhandelaar, werkte hij als hoofd van de cultuurpolitie op de suikerplantage Soekodono in Lumajang (Oost-Java) en had hij een baan bij Ford in Surabaya. In 1940 werkte hij als commercieel medewerker bij de firma Schlieper, later Javastaal Surabaya. Daar werd hij op de dag van de Duitse inval in Nederland door de politie opgehaald om samen met andere Duitsers te worden geïnterneerd. Everdina bracht nog snel een koffertje met kleren naar de trein waarmee Curt werd weggebracht naar Fort Ngawi in Oost-Java, zijn eerste bestemming. Ze zwaaiden naar elkaar toen de trein vertrok en ze zouden elkaar nooit meer terugzien.

Zijn kleindochter Karen hoorde de verhalen van haar moeder en tantes. Voor de internering van Curt leidde het gezin Winckler een ‘gewoon leven’, vertelt Karen. Het was geen vermogende familie. Aanvankelijk kreeg het gezin nog enige financiële steun van overheidswege voor het wegvallen van de kostwinner, maar dat voorkwam niet dat een periode vol bestaansonzekerheid aanbrak. Everdine en haar dochters verhuisden regelmatig. Soms vonden ze onderdak bij kennissen, dan woonden ze weer op zichzelf. Maar het waren niet alleen economische gevolgen die hen troffen. De jongste dochter Grete, destijds 15 jaar, vertelde later aan Karen dat haar de toegang tot de school verboden werd omdat zij een Duitse vader had. Het was een pijnlijke herinnering voor haar.

Na de Japanse inval viel alle financiële bijstand weg. Het gezin hoefde niet naar een Japans interneringskamp vanwege hun Duitse nationaliteit, maar was volledig op zichzelf aangewezen. Als ‘buitenkampers’ leed het gezin armoede in een onveilige omgeving. Soms verkocht Everdina eten langs de weg om aan wat inkomen te komen.

Kort na de ramp met de Van Imhoff kreeg Everdina bericht van het Zwitserse consulaat dat haar man was vermist. Pas in 1950 werd het bewijs van overlijden verstrekt in het Indonesisch. Everdina en haar dochters wisten dat het schip was gebombardeerd en ze begrepen dat alle opvarenden waren vermist. Wat zich werkelijk op de Van Imhoff had afgespeeld was hen onbekend.

  • Naam: Curt Edmund Winckler
  • Geboren: 10 december 1886
  • Geboorteplaats: Berlijn
  • Op 15 mei 1921 getrouwd met Everdina (roepnaam Dien) Antoinette Maria Mol, geboren op 26 mei 1899 te Surabaya
  • Kinderen: Loni, Dora en Grete
  • Werk: Commercieel medewerker bij de firma Schlieper

 

Kick-off Van Imhoff-onderzoek

Kick-off Van Imhoff-onderzoek

door | sep 22, 2022 | Nieuws

Op 30 augustus 2022 presenteerden Maaike van der Kloet en Ellen Klinkers het onderzoek naar de ondergang van de Van Imhoff. Gekozen was voor een passende locatie: een mooie zaal in Museum Sophiahof: Van Indië tot nu.

De bijeenkomst was in het bijzonder georganiseerd voor nabestaanden en andere betrokkenen om hen als eerste in te lichten over de plannen voor dit onderzoek. Naast nabestaanden waren ook de advocaat Liesbeth Zegveld en documentairemaker Foeke de Koe aanwezig. Foeke de Koe heeft samen met Kees Schaap in 2017 documentaire De ondergang van de Van Imhoff gemaakt voor BNNVARA. Deze documentaire maakte veel los onder nabestaanden en vormde, mede dankzij nabestaanden die advocaat Liesbeth Zegveld hadden ingeschakeld, één van de aanleidingen voor dit onderzoek.

Tijdens deze bijeenkomst is uitvoerig ingegaan op de focus van het onderzoek, die zich niet alleen richt op de ramp zelf, maar ook op de voorgeschiedenis en gevolgen daarvan voor de achtergebleven familieleden, geplaatst in een politiek, militair en juridische context. Het is nadrukkelijk de opzet van dit project om in dialoog blijven met betrokkenen en open te staan voor vragen en suggesties uit de groep nabestaanden. Achteraf hebben alle aanwezigen informeel met elkaar gesproken en werden de eerste ideeën uitgewisseld. Er leven verschillende vragen en emoties onder betrokkenen. Wij kijken uit naar een vruchtbare en dynamische dialoog gedurende dit onderzoek.

Oskar Rohde

Oskar Rohde

door | sep 21, 2022 | Portretten

Oskar Wilhelm Henry Rohde was een gepensioneerd militair van het Koninklijk Nederlands-Indisch Leger (KNIL). Hij werd geboren op 23 februari 1883 in Hannover, als kind van Henry Rohde en Henriette Grosse. In Duitsland vervulde hij zijn dienstplicht van 1904 tot 1906. Hierna vertrok hij naar Nederland, waar hij tekende om dienst te nemen bij de koloniale troepen. In 1908 trad hij zodoende als vrijwilliger in dienst bij het KNIL. Zijn militaire carrière duurde tot 1927, toen hij met eervol ontslag ging met de eindrang adjudant onderofficier schrijver. In 1918 was hij te Koeta Radja (Aceh) getrouwd met Cornelia Timbuling, ook wel Nelie of Nelly genoemd. Zij was waarschijnlijk van Menadonese afkomst. In 1928 krijgen zij een zoon: Hermann Wilhelm Rohde, die ook in militaire dienst ging in Nederlands-Indië en later in Nederland korpsadjudant werd van het Korps Commandotroepen in Roosendaal.

Oskars twee kleinzoons volgden hun vaders en grootvaders voetsporen en traden eveneens in militaire dienst, waarmee zij de derde generatie militairen in de familie Rohde zijn. Beide kleinzoons hebben zelfs, geheel in familietraditie de rang van adjudant bij de Koninklijke Landmacht en bij de Koninklijke Luchtmacht. Inmiddels is een kleinzoon bevorderd tot eerste luitenant bij de Koninklijke Landmacht. 

Bron afbeelding: privébezit familie Rohde

  • Naam: Oskar Rohde
  • Geboren: 23 februari 1883
  • Geboorteplaats: Hannover
  • Getrouwd met Cornelia Timbuling
  • Kinderen: Hermann Wilhelm Rohde
  • Werk: militair van het Koninklijk Nederlands-Indisch Leger (KNIL)