Wilhelm Beate

Karl Wilhelm (Willy) Beate werd op 22 maart 1878 geboren in het oude stadscentrum van Keulen. Zijn vader was telegrafist en woonde op het moment van Willy’s geboorte bij zijn schoonfamilie. In 1900 trouwde Willy met Elisabeth Schneider. Ze kregen vier zonen en één dochter, van wie alleen Willy jr. en Theodor de volwassen leeftijd bereikten. Willy begon zijn loopbaan als documentschrijver en werd vervolgens bureauklerk en ondernemer. Willy had veel belangstelling voor de ontwikkelingen in de techniek. Als een van de eersten had hij een motorfiets. Uit de bewaard gebleven verzameling foto’s blijkt dat hij in de loop der jaren autoraces en vliegshows bezocht.

Eind 1912 besloot Willy met zijn vrouw Elisabeth en hun zoontjes Willy jr. en Theodor niet langer in Duitsland te blijven, maar naar Nederland te vertrekken. Wat de precieze reden van dit vertrek was, is niet bekend. De familie streek in februari 1913 neer in Haarlem, waar de beide jongens de net geopende School B aan de Soendastraat bezochten. Het bevolkingsregister van Haarlem vermeldt als beroep van Willy ‘zeepzieder’. In 1914 vertrok Willy naar Soerabaja om na een half jaar gevolgd te worden door zijn gezin. In Soerabaja leek Willy snel zijn draai gevonden te hebben. Hij begon als bedrijfsleider in een zeepfabriek en werd later eigenaar van een koffieplantage in Midden-Java en van een chemische fabriek in Malang (Oost-Java). Het gezin woonde op meerdere plekken in Soerabaja. Toen de kinderen eenmaal op eigen benen stonden, trokken Willy en zijn vrouw eerst naar Pakisadji (midden Java) en ten slotte naar Poerworedjo: Willy’s laatste woonplaats.

Willy hield van reizen en ieder jaar maakte het gezin meerdere trips in Nederlands-Indië, Singapore en zelfs naar China. Na Elisabeths overlijden in 1933 trok Willy zich terug uit het actieve leven. In zijn huis in Poerworedjo las hij de vele boeken die hij de voorafgaande dertig jaar had verzameld. Hij was 62 jaar en gepensioneerd toen Nederlandse militairen hem na de Duitse inval in Nederland op 10 mei 1940 thuis kwamen oppakken. De militairen troffen hem aan in zijn pyjama en gaven hem geen kans om zich fatsoenlijk te kleden. Hij werd afgevoerd naar fort Ngawi. Daar zag hij zijn jongste zoon Theodor, die toen 35 jaar was. Zijn oudste zoon, Willy jr., was sinds 1928 Nederlands staatsburger en gemobiliseerd toen de oorlog uitbrak. Ondanks deze naturalisatie werd ook hij geïnterneerd. Hij verbleef in verschillende kampen, waaronder fort Ngawi. Daar aangekomen, sprak hij kort met zijn vader die op het punt stond naar Lawé Sigala-Gala op Sumatra te worden gebracht. Net als zijn broer Theodor en andere geïnterneerde mannen met de Duitse nationaliteit.

In Lawé Sigala-Gala kampte Willy met maagproblemen. Mogelijk lag hij in het ziekenhuis op het moment dat de eerste twee groepen geïnterneerde Duitsers naar Brits-Indië werden overgebracht. Ook zijn zoon Theodor was al meegenomen naar Brits-Indië. Willy werd enkele weken later op de Van Imhoff geplaatst. Een maand na de ondergang van het schip hoorde Willy Jr. in fort Ngawi dat zijn vader tot de vermisten behoorde.